Βιογραφικά αφανών θρύλων

[Mihalis_Lambrou]

Μα αφορμή το ποστ εδώ, θα ήθελα να άκουγα λίγα βιογραφικά και λοιπά των θρύλων που μας δίδαξαν Μαθηματικά κατά την πρόσφατη εκπαιδευτική ιστορία του τόπου.

Καταγράφω πρόχειρα μερικά ονόματα που μου έρχονται στον νου, αλλά παρακαλώ τους συναδέλφους να ανταποκριθούν, προσθέτοντας ονόματα και βιογραφικά.

Ηλίας Ντζιώρας,
Γιάννης Ντάνης,
Αριστείδης Πάλλας,
Πέτρος Τόγκας,
Ιωάννης Ιωαννίδης,
Νίκος Κισκύρας,
Θόδωρος Καζαντζής,
Ιωάννης Πανάκης
και λοιπά, και λοιπά, και λοιπά ...

Και αυτά για να θυμηθούμε το Δελφικό παράγγελμα προγόνους στεφάνου, δηλαδή μάθε να στεφανώνεις (= να τιμάς) τους προγόνους σου

[chris_gatos]

Ιωάννης Μαντάς;

[ΚΕΦΑΛΟΝΙΤΗΣ]

Να μπουν και οι
Σπύρος Κανέλλος
και
Παναγιώτης Μάγειρας και να μην ξεχαστεί ο ''τριωνυμιστής'' Βάσος Σαββαϊδης.

[nsmavrogiannis]

Χρίστος Μπαρμπαστάθης
Ιωάννης Ταμβακλής
Αρίστος Δημητρίου

[S.E.Louridas]

Ποθητός Σταυρόπουλος

Αντώνης Κυριακόπουλος

Μαρίνος Ζήβας

Σέργιος Μικρούτσικος

Νίκος Κυριακόπουλος

Παναγιώτης Βικάτος

Γιώργος Τσίντσιφας

Γιάννης Στρατής

[irakleios]

Αν λεγόντουσαν και δύο λογάκια για τη ζωή και το έργο τους θα ήταν πολύ πιο ενδιαφέρον .

[ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ]

Θυμάμαι και την Τριγωνομετρία του Παπατριανταφύλλου στις αρχές του 1970 (πολύ καλό βιβλίο)

[drazi]

Χρίστος Μπαρμπαστάθης
Ιωάννης (;) Ταβανλής
Αρίστος Δημητρίου

Χρήστος Ταβανλής.
Να με συγχωρέσουν οι κύριοι συνάδελφοι αλλά νομίζω ότι το θέμα αναφέρεται σε θρύλους.Κάποιοι από αυτούς που αναφέρονται δεν νομίζω ότι υπήρξαν θρύλοι.Δεν αναφέρω ονόματα διότι δεν είναι αυτός ο σκοπός μου.Άλλωστε ορισμένοι έχουν πεθάνει.
Είναι πιο χρήσιμο κυρίως για τους νέους να μνημονεύσουμε τους πραγματικά μεγάλους των δεκαετιών 50,60,70.

[Mihalis_Lambrou]

Να με συγχωρέσουν οι κύριοι συνάδελφοι αλλά νομίζω ότι το θέμα αναφέρεται σε θρύλους.Κάποιοι από αυτούς που αναφέρονται δεν νομίζω ότι υπήρξαν θρύλοι.Δεν αναφέρω ονόματα διότι δεν είναι αυτός ο σκοπός μου.Άλλωστε ορισμένοι έχουν πεθάνει.
Είναι πιο χρήσιμο κυρίως για τους νέους να μνημονεύσουμε τους πραγματικά μεγάλους των δεκαετιών 50,60,70.

Θα συμφωνήσω με τον συνάδελφο.

Όταν έλεγα "θρύλους" δεν εννοούσα τον οποιονδήποτε συγγραφέα βιβλίου αλλά κάποιον που
1) διαβάστηκε ευρύτατα και τα βιβλία του ήσαν σταθμός,
2) δημιούργησε σχολή,
3) κυκλοφορούσαν πάντα περιστατικά (π.χ. ανέκδοτα) που αναδείκνυαν την προσωπικότητά του,
4) είχε παρουσία στα κοινά (π.χ. διατέλεσε Πρόεδρος της ΕΜΕ, ήταν συντάκτης περιοδικού, είχε συχνή παρουσία στα ΜΜΕ)

και άλλα ανάλογα. Για παράδειγμα, η αρχαία γραμματεία αναφέρει τον Πυθαγόρα ως τέτοιο, ακόμα και όταν ήταν εν ζωή.

Βέβαια, το τι εννοεί ο καθένας με την λέξη "θρύλος" είναι διαφορετικό, και η χρήση του από εμένα ήταν ασαφής. Δεν εννοώ, βέβαια, εφάμιλλους του Πυθαγόρα αλλά ούτε διασταλτική ερμηνεία για να φτάσουμε στο άλλο άκρο. Κάπου στη μέση είναι η αλήθεια.

Κοντολογίς, πιστεύω (με όλο τον σεβασμό) ότι αρκετά από τα αναφερθέντα ονόματα με πολύ δυσκολία θα αναβιβάζονταν σε θέση "συνδαιτυμόνα των ολύμπιων θεών" ή, έστω, για καταγραφή τους στο libro d' oro.

Ας είμαστε πιο σεμνοί στην θεοποίησή μας αποφεύγοντας την προκρούστεια λογική.

Φιλικά,

Μιχάλης

[S.E.Louridas]

Συμφωνώ και εγώ με τους προηγούμενους συναδέλφους αλλά φαντάστηκα (όπως πράγματι έγινε στίς προηγούμενες αναφορές) ότι με την έννοια «θρύλος» δεν εννοούσαμε τους καταξιωμένους με την βοήθεια των δημοσίων σχέσεων (διοικητικές θέσεις σε επιστημονικά σωματεία και άλλα τέτοια) μόνο, ούτε με το πιθανό show που πιθανόν να έκανε κανείς την ώρα της διδασκαλίας μόνο και άλλα τέτοια στην προσπάθεια του να απομυθοποιήσει, ας πούμε, τις δυσκολίες του τάδε μαθήματος.
Εγώ θεώρησα σαν θρύλους όχι μόνο αυτούς που η ευρεία μάζα γνώριζε έτσι ή αλλιώς, αλλά και εκείνους που μικρότερη αλλά καθοριστική επιστημονικά κοινότητα γνώριζε.
Για παράδειγμα προσωπικά ανέφερα τον Ποθητό Σταυρόπουλο για τον οποίο υπάρχει η απεριόριστη εκτίμηση από τον Γνωστό Καθηγητή Κο Νίκο Βαρόπουλο (μεγάλη Μαθηματική φυσιογνωμία, εν ζωή, Γαλλία) ή τον θεωρητικό φυσικό Κο Γιαννούση (Καθηγητή 1ης βαθμίδας επί σειρά ετών στο Πανεπιστήμιο Πατρών κ.τ.λ.) και βέβαια από πολλούς Πανεπιστημιακούς που είχαν κατά καιρούς έχουν δηλώσει την επιστημονική τους εκτίμηση στον Μαθηματικό αυτό ο οποίος κατά δήλωση τους, τους ενέπνευσε.
Επίσης αναφέρθηκα στον Γιάννη Στρατή (εν ζωή) που όσοι γνωρίζουν ξέρουν και για τον οποίο θα αναφέρω μόνο ότι καθ’ όλη την διάρκεια που ήταν στην φυλακή επί σειρά ετών λόγω κοινωνικών φρονημάτων ,όχι μόνο δίδασκε σε συγκρατούμενους του μερικοί από τους οποίους τέλειωσαν σχολές όντας μέσα και που κατά δήλωση τους το οφείλουν σε αυτόν, αλλά κατά τα χρόνια αυτά που ήταν μέσα συνέγραψε ενα υψηλών προδιαγραφών βιβλίο ΤΟΠΟΛΟΓΙΑΣ ένα αντίτυπο του οποίου έχω την τιμή να υπάρχει στην βιβλιοθήκη μου.
Όλοι αυτοί που αναφέρθηκαν από όλους μας είναι λιγότερο ή περισσότερο θρύλοι και η τουλάχιστον ηθικής βάσης θέση μου είναι: Ας μην αγγίζουμε πράγματα που πιθανόν να μην γνωρίζουμε, αφού ούτε εμείς είμαστε θεοί καθότι τελικά κατοικούμε στην πανέμορφη γαλάζια γη μας.

(*) Ας μήν ξεχνάμε τον πάνω τίτλο: Βιογραφικά αφανών Θρύλων.

S.E.Louridas

[nsmavrogiannis]

Χρίστος Μπαρμπαστάθης
Ιωάννης (;) Ταβανλής
Αρίστος Δημητρίου

Χρήστος Ταβανλής.
Να με συγχωρέσουν οι κύριοι συνάδελφοι αλλά νομίζω ότι το θέμα αναφέρεται σε θρύλους.Κάποιοι από αυτούς που αναφέρονται δεν νομίζω ότι υπήρξαν θρύλοι.Δεν αναφέρω ονόματα διότι δεν είναι αυτός ο σκοπός μου.Άλλωστε ορισμένοι έχουν πεθάνει.
Είναι πιο χρήσιμο κυρίως για τους νέους να μνημονεύσουμε τους πραγματικά μεγάλους των δεκαετιών 50,60,70.

Αλλού φοβόμουν το λάθος αλλού έγινε.
Εννοούσα τον Ιωάννη Ταμβακλή καθηγητή στο Βαρβάκειο που μόρφωσε γενιές μαθητών με την διδασκαλία του. Σε όσους δεν είχαν την τύχη να τον έχουν καθηγητή (όπως εγώ) ήταν γνωστός από τα βιβλία του. Θυμάμαι ένα βιβλίο του που είχε γραφεί για να αποσαφηνίσει θέματα των λεγομένων Μοντέρνων Μαθηματικών που ήταν στις δόξες τους την δεκαετία του 60. 'Ηταν εξαιρετικό. Δυστυχώς δεν το έχω και δεν θυμάμαι τον ακριβή τίτλο του. Μόλις χθες έμαθα ότι πλέον δεν ζει: Γεννημένος το 1915 έφυγε πλήρης ημερών φέτος ανήμερα την Μ. Παρασκευή.
Βιογραφικά στοιχεία μπορεί κανείς να διαβάσει σε ένα κείμενο του Χ. Λάνδρου που φιλοξενήθηκε στην εφημερίδα Χαραυγή της Σάμου:
http://www.xaravgi-samos.gr/issueitem.p ... eitem=6488

Τώρα για το θέμα που θέτει ο συνάδελφος drazi για το ποιοί μπορούν να περιέχονται στον κατάλογο που άνοιξε ο Μιχάλης Λάμπρου η κουβέντα είναι μεγάλη και τα κριτήρια απολύτως προσωπικά. Σε καποιους μπορεί να φαίνεται ότι λείπει ο x και περισσεύει ο y. Πάντα αυτού του είδους οι αξιολογικοί κατάλογοι έχουν προβλήματα (διαφορές στα κριτήρια, στην πληροφόρηση, συγκινησιακή φόρτιση κ.α.). Και εγώ δεν θα συμπεριλάμβανα κάποια ονόματα ενώ θα θεωρούσα απολύτως αυτονόητο να συμπεριληφθούν κάποια άλλα.
Μαυρογιάννης

[Mihalis_Lambrou]

Εννοούσα τον Ιωάννη Ταμβακλή καθηγητή στο Βαρβάκειο που μόρφωσε γενιές μαθητών με την διδασκαλία του. Σε όσους δεν είχαν την τύχη να τον έχουν καθηγητή (όπως εγώ) ήταν γνωστός από τα βιβλία του. Θυμάμαι ένα βιβλίο του που είχε γραφεί για να αποσαφηνήσει θέματα των λεγομένων Μοντέρνων Μαθηματικών που ήταν στις δόξες τους την δεκαετία του 60. 'Ηταν εξαιρετικό. Δυστυχώς δεν το έχω και δεν θυμάμαι το τίτλο του. Μόλις χθες έμαθα ότι πλέον δεν ζει: Γεννημένος το 1915 έφυγε πλήρης ημερών φέτος ανήμερα την Μ. Παρασκευή.
Βιογραφικά στοιχεία μπορεί κανείς να διαβάσει σε ένα κείμενο του Χ. Λάνδρου που φιλοξενήθηκε στην εφημερίδα Χαραυγή της Σάμου:
http://www.xaravgi-samos.gr/issueitem.p ... eitem=6488

Έχω ένα από τα βιβλία του Ιωάννη Ταμβακλή περί των λεγόμενων Μοντέρνων Μαθηματικών. Πιθανότατα αυτό που εννοεί ο Νίκος, αλλά έχει γράψει και άλλα. Έχω το ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΟΛΩΝ, δια τους μαθητάς της Α' τάξεως των Λυκείων, Αθήνα 1966.

Είναι εξαιρετικό. Σε 148 γλαφυρές σελίδες περιέχει όλες τις αφηρημένες έννοιες όπως σύνολα, διμελείς σχέσεις, καρτεσιανό γινόμενο, συναρτήσεις, πληθάριθμους και τα συναφή. Το ενδιαφέρον είναι ότι από την σελίδα 117 και πέρα έχει αρκετά προχωρημένη ύλη σχετικά με απειροσύνολα: αριθμησιμότητα του Q, μη αριθμησιμότητα του R, ακόμα και το θεώρημα Schroeder-Bernstein περί ισοδυναμίας συνόλων.

Η ύλη αυτή, όπως λέει άλλωστε στον πρόλογο, ήταν "συμφώνως με το Νέον Αναλυτικόν Πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας".

Τα Μαθηματικά εκείνη την εποχή είχαν δυσκολέψει πάρα πολύ, με έμφαση στις αφηρημένες έννοιες. Οι εκπαιδευτικοί βρέθηκαν αρκετά απροετοίμαστοι, αλλά ευτυχώς που υπήρξαν ορισμένοι, καλή ώρα όπως ο Ιωάννης Ταμβακλής, οι οποίοι αναπλήρωσαν τα κενά της τότε βιβλιογραφίας.

Από την άλλη, εάν διαβάσει κανείς τα κείμενα εκείνου του καιρού, όπως Πρακτικά Συνεδρίων και λοιπά, θα παρατηρήσει ότι η Πολιτεία και αρκετοί συνάδελφοι έβλεπαν με μεγάλο ενθουσιασμό την εισαγωγή των Μοντέρνων Μαθηματικών και την έμφαση στην αξιωματική θεμελίωση, στα Σχολεία. Πίστευαν ότι η ενοποιημένη οπτική, θα είχε αξιοσημείωτη συμβολή στην πρόσληψη των Μαθηματικών.

Συνέβη το αντίθετο. Πήρε όμως πάνω από 20 χρόνια στους αρμόδιους του τόπου μας να συμβιβαστούν με την ιδέα ότι έπρεπε να προσαρμοστούν σε πιο κλασσικά θέματα. Η γνώμη μου είναι ότι ποτέ δεν έκαναν την υπέρβαση. Πιστεύω ακράδαντα ότι, δυστυχώς, ακόμα πληρώνουμε σήμερα (και θα πληρώνουμε αύριο) ένα σε πολλά σημεία ακατάλληλο Αναλυτικό Πρόγραμμα.

Αυτά.

Φιλικά,

Μιχάλης

[kostas136]

Μια παρένθεση: ένα άλλο υπέροχο βιβλίο του Ταμβακλή είναι το "Μαθηματική Επαγωγή", εκδόσεις ΒΕΡΕΤΤΑ, 2009. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα, έχει υπέροχες σχέσεις που αξίζει να μελετηθούν.

[Atemlos]

Μια που εδώ γίνεται αναφορά σε αφανείς θρύλους επισυνάπτω και το βιογραφικό σημείωμα για τον Καβουσανάκη Δημήτρη απο το περιοδικό 'Μαθηματική Παιδεία'

[Ανδρέας Πούλος]

Απορώ πώς "διέφυγε" το όνομα του Νικόλαου Σωτηράκη.
Θεωρώ ότι έχει όλες τις προδιαγραφές που τέθηκαν.
Με την πρώτη ευκαιρία θα αναφερθώ εκτενώς (προφανώς και άλλοι συνάδελφοι) στη ζωή και το έργο του.
Μία περίπτωση μαθηματικού με έργο αξιόλογο, θεωρώ ότι είναι ο Γεώργιος Καπέτης που έζησε στη Θεσσαλονίκη.
Το θέμα που άνοιξε ο Μιχάλης έχει πολύ ενδιαφέρον και πολλοί συνάδελφοι μπορούν να συνεισφέρουν, ο καθένας σύμφωνα με τις πληροφορίες και τα ντοκουμέντα του.
Δώστε σε εμάς που μένουμε στη Θεσσαλονίκη ένα περιθώριο 10 ημερών,
επειδή όλον αυτόν το μήνα προετοιμαζόμαστε ενταντικά για την επιτυχία της 4ης Μαθηματικής Εβδομάδας,
συνεπώς έχουμε ρίξει όλες τις δυνάμεις και τις προσπάθειές μας εκεί.

Φιλικά,
Ανδρέας Πούλος

[kkala]

Με συγκίνηση διάβασα γνωστά ονόματα δασκάλων μου, κυρίως από τα φροντιστήρια. Νομίζω ότι πρέπει να αναφερθεί και το όνομα του Νικολάου Δ. Νικολάου, "Αριστοβαθμίου Διδάκτορος και πρώην καθηγητού των Μαθηματικών εν τη προτύπω Βαρβακείω Σχολή του Διδασκαλείου της Μέσης εκπαιδεύσεως", όπως έγραφε ο ίδιος στην πρώτη εσωτερική σελίδα των βιβλίων του. Τη δεκαετία του 1930 είναι ήδη φροντιστής, όπως αναφέρει στη "Μαθηματική Φυσική" και τα "Αλγεβρικά φροντιστηριακά θέματα" , τόμος 1ος. Γενεές μαθητών χρησιμοποίησαν τα βιβλία του, όπως είπε καθηγητής μας στο Λύκειο (1965). Αυτά αφορούσαν όλους τους τότε μαθηματικούς κλάδους της μέσης εκπαίδευσης, από Άλγεβρα και Θεωρητική Αριθμητική έως Κοσμογραφία και Παραστατική Γεωμετρία. Μέχρι το θάνατό του (περίπου 1962) έδειχνε ενδιαφέρον για την Αστρονομία. Το βιβλίο "Θεωρητική Γεωμετρία Δια τας ανωτέρας τάξεις των Γυμνασίων" (ΟΕΔΒ, κατ' εκτίμηση 1950-1974) είναι επιτομή της Γεωμετρίας του και θεωρείται κλασσικό. Πολύ καλή φαίνεται και η "Τριγωνομετρία Δια την Η τάξιν των Γυμνασίων" (ΟΕΔΒ) του ιδίου.
Μια και το θέμα αφορά τους "αφανείς", είναι σωστό να σημειώσουμε ότι κάποιοι άφησαν υψηλά πρότυπα ήθους / διδασκαλίας, έστω και αν δεν έγιναν διάσημοι. Όπως, υποθέτω (ότι δεν έγινε διάσημος), ο επτανήσιος μαθηματικός Γεράσιμος Γεωργόπουλος, που είχα καθηγητή στο Ιπποκράτειο Γυμνάσιο Κώ (1962-64). Ηταν η εικόνα του Δημοκρατικού ιδεώδους και όχι μόνο με λόγια. Από την αρχή της σχολικής χρονιάς έλεγε ότι "με το ζόρι γράμματα δεν μαθαίνονται" και το εφήρμοζε. Μια φορά (1964) κάποιοι βγήκαν από την τάξη χωρίς να ζητήσουν άδεια, όπως ήταν ο κανόνας. Ο καθηγητής συνέχισε το μάθημα ατάραχος. Κάποιος του επεσήμανε ότι αυτό που έκαναν ήταν απαράδεκτο. "Ου γαρ οίδασι τι ποιούσι" ήταν η απάντησή του.
Δεν πρέπει να νομισθεί πάντως ότι γενικά επικρατούσε αταξία κατά τη διάρκεια του μαθήματος του. Αν κάποιος καθηγητής με βοήθησε να αποκτήσω καλές βάσεις στα Μαθηματικά, αυτός ήταν ο Γεωργόπουλος. Αγωνιζόταν να κάνει τις έννοιες κατανοητές και ενθάρρυνε τις ερωτήσεις.
Μια φορά έγραψα άλλο μάθημα στην ώρα της διδασκαλίας του. Από τον τρόπο που με κύτταζε, κατάλαβα πώς το είχε αντιληφθεί. Δεν είπε πάντως τίποτα. Ούτε και εγώ ξανάκανα κάτι τέτοιο.

[nsmavrogiannis]

Χρίστος Μπαρμπαστάθης
Ιωάννης Ταμβακλής
Αρίστος Δημητρίου

Μία σχετικά πρόσφατη ομιλία του Αρίστου Δημητρίου μπορεί να βρεθεί εδώ:
https://www.youtube.com/watch?v=uZ4gRNYVmBM
Το βιβλίο του Μέθοδοι Επιλύσεως Γεωμετρικών Προβλημάτων μαπορεί να βρεθεί με αναζήτηση στο Google.

Στο διαδίκτυο βρίσκεται εύκολα η Πρακτική Γεωμετρία του Χρίστου Μπαρμπαστάθη.

[Αρχιμήδης 6]

Θα ήταν ακόμα πιο ενδιαφέρον να μαθαίναμε τον γνωστικό τομέα των καθηγητών π.χ μια λίστα με τα ονόματα τους και δίπλα από αυτά τον γνωστικό τομέα που ασχολήθηκαν περισσότερο τουλάχιστον για όσους ξέρουμε. Eίμαι βέβαιος ότι υπάρχουν άτομα στο φόρουμ που μπορούν να ενημερώσουν και μας τους νεότερους. Επίσης σε δεύτερη φάση θεωρώ πάρα πολύ ενδιαφέρον να μάθουμε για τα βιβλία τους.

Για μια πρώτη σύντομη αναζήτηση που έκανα για τον κύριο Μάγειρα δεν βρήκα τίποτα και είναι κρίμα...

[gbaloglou]

Καταθέτω εδώ μία μαρτυρία του πατέρα μου, Χρήστου Μπαλόγλου (γνωστού γεωμέτρη της Θεσσαλονίκης και συγγραφέα, στο λυκόφως της ζωής του, του βιβλίου Σκόρπιες Σταγόνες Γεωμετρίας), σχετική με την παιδική του ηλικία ... όχι χωρίς κάποιους δισταγμούς, λόγω της μη μαθηματικής και πολύ προσωπικής φύσης της μαρτυρίας...

Καλές Γιορτές, Καλά Χριστούγεννα,

Γιώργος Μπαλόγλου

[S.E.Louridas]

Καλημέρα.
Θέλω να αναφερθώ σε ένα βιβλίο που σηματοδοτεί την απόλυτη σοβαρότητα των επαϊόντων κάποιας εποχής που η Αξιοκρατία στην εκπαίδευση ήταν ζητούμενο. Τότε όλοι οι παράγοντες μέρα-νύχτα ενδιαφέρονταν για προγράμματα σπουδών αλλά και γενικότερης νοοτροπίας προς την κατεύθυνση της σωστής αξιοκρατικής ανέλιξης. Το βιβλίο αυτό διδασκόταν στα Γυμνάσια της πατρίδας για το αντίστοιχο μάθημα " Λογική" και προωθούσε και την Μαθηματική σκέψη σε επίπεδα που είναι ασύλληπτα. Είναι το βιβλίο: ΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΓΝΩΣΟΛΟΓΙΑΣ του Λυκειάρχη ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΟΥΛΙΑ-ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ. Είχα την τύχη να ήταν Λυκειάρχης στο 1ο Λύκειο Αιγάλεω όταν ήμουν εκεί μαθητής. Ο έγκριτος φιλόλογος - συγγραφέας- θεατρικός κριτικός Κώστας Γεωργουσόπουλος είχε μιλήσει για την τεράστια αξία και τόλμη του Κ. Νικολάου Σούλια, τόλμη να συγγράψει ένα τέτοιο βιβλίο.